We kunnen veel leren van de prehistorie voor modern stressmanagement. De stress waar ons voorouders mee kampten waren niet mis: een hongerig roofdier, extreme weersomstandigheden van extreme hitte of viezende kou, hongersnood... Ik stel me zo voor dat onze voorouders met zo'n confrontatie niet een beetje, maar klap boem: gevaar! Ze deden instinctief wat nodig was: vluchten, vechten, zich onbeweeglijk houden. Het lichaam wist precies hoe te reageren en die kennis ligt opgeslagen in ons DNA.
Stress is van alle tijden en de manier waarop ons lichaam reageert is ontwikkeld tijdens onze evolutie naar de mens die wij nu zijn. Ons stresssysteem is gekoppeld aan het oudste stukje hersenen: het reptielbrein. Wij hebben dus eenzelfde stressmechanisme als bijvoorbeeld een schildpad en daar moeten wij het in onze wereld maar mee doen.
Wat houdt ons stresssysteem in? Simpel gezegd: we ervaren of vermoeden ergens gevaar, we maken adrenaline aan en dat maakt ons alert. Ons hart gaat sneller kloppen, onze zintuigen staan op scherp, onze spierkracht neemt toe, kortom we komen in de vecht- of vluchtmodes. Of we timmeren erop los of we rennen de benen uit ons lijf of we 'bevriezen' en proberen ons onzichtbaar te maken. Wat dat betreft mogen wij blij zijn met een stressreactie: het zet ons op scherp, we krijgen kortstondig extra veel kracht en gaan daarmee het gevaar te lijf. Is het gevaar geweken; we zijn ontsnapt, de vijand is afgedropen komt ons systeem automatisch weer tot rust. De energie die ons lichaam vrijmaakte om het gevaar het hoofd te bieden, is verbruikt. Dit is een puur lichamelijke reactie die bij elke stresssituatie optreedt.
Dus ook bij psychische stress of wanneer je je zorgen maakt, je voor je tentamens zit, je een sollicitatiegesprek hebt. Het zet je lichaam op scherp! Alleen, de energie die nu vrijgemaakt wordt, vindt minder gemakkelijk een uitweg. Je lichaam raakt zijn energie niet kwijt, de stressreactie kan zich veel minder gemakkelijk oplossen en de kans is groot dat de stress in je lichaam voelbaar blijft. Zeker als je vaak in een de stress zit dan ontwikkel je chronische stress.
Chronische stress zeurt constant op de achtergrond. Door beweging, sporten, vakantie kan het verminderen maar als er niets verandert aan de situatie plopt het zo weer tevoorschijn.
Het lichaam bestoken met een prehistorische acute stressprikkel is een manier om de (chronische) stress te reduceren. Door een oerstressprikkel schiet je helemaal in de stress. Niet zo’n beetje, niet chronisch maar klap-boem: een instinctieve vecht- vlucht, vriesreactie. Maar gelukkig heeft het reptielebrein opgeslagen reactie en vertelt het lichaam hoe het moet reageren.
Het zet je lichaam op scherp en je focust je automatisch zo goed dat je moeiteloos op een smal paadje langs de afgrond loopt, de koude rivier trotseert, honger en dorst kunt verdragen en de weg naar huis weer vindt. Je hebt de stress, die de situatie gaf, overleefd en het stresssysteem komt weer tot rust. Hè, hè, pffff, totale ontspanning.
Nu maakt het ons lichaam niet uit of we stress krijgen van een wild dier dat ons wil aanvallen, een ruzie met een vriend, een dreigend ontslag of ... Het wordt op dezelfde manier opgelost.
Bij het oplossen van een oerstressprikkel verdwijnt álle stress uit het lichaam. Of het nu komt door die tijger op de bank of een constant irriterende partner.
Dus haalt je lichaam uit de relaxstand en geef het een herkenbare oerstressprikkel!
En welke oerprikkel hebben we nu tot ons beschikking? Iets dat te maken heeft met superfocus, alert zijn en met beweging. Dat kan voor de een mountainbiken zijn over een rul duinpad, voor de ander het rennen van een halve marathon, een saunabezoek met afwissend hitte en kou….
Ik heb een oerstressprikkel ervaren tijdens een koude training à la Wim Hof: twee minuten in een ijsbad. Geen pretje op dat moment maar daarna merk je pas goed, hoeveel stress er in je lijf zat en hoe complete ontspanning voelt. Tegenwoordig houd ik het bij dagelijks koud, echt ijskoud af te douchen. Het vraagt wel een duidelijke focus en twee minuten vind ik wel erg lang, dat haal ik niet zo vaak. Maar ik moet van mezelf blijven staan totdat ik mijn adem goed onder controle heb en ik kan je zeggen: het werkt, ik word er vrolijk van. Dat komt natuurlijk van de oxytocine (het knuffelhormoon) want dat maakt je lichaam ook aan bij stress.
Stress op zich is niet erg: daar worden we alleen maar alert, sterk en scherp van. We kunnen alleen niet doorlopend op scherp staan. Daarom krijgen we een dosis ontspannende oxytocine cadeau! Top!